آیا لیزر موهای زائد سرطان زاست؟

یکی از نگرانی ها و سوالات مهم قبل از لیزر این است که «آیا لیزر سرطان زاست؟» اما بررسی‌های علمی این نگرانی را تأیید نمی‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که لیزرهای مورد استفاده در رفع موهای زائد، اشعه‌ای منتشر نمی‌کنند که توانایی تغییر DNA یا ایجاد جهش‌های منجر به سرطان را داشته باشد. در ادامه این مقاله از 10 دکتر با استناد به منابع معتبر علمی و نظر پزشکان، 3 راه تشخیص مراکز مجرب لیزر موهای زائد را ارائه می‌دهیم.

شواهد علمی درباره رابطه لیزر موهای زائد و سرطان

بر اساس پاسخ رسمی انجمن سرطان استرالیا درباره لیزر و سرطان، هیچ ارتباط معناداری بین لیزر موهای زائد و بروز سرطان پوست مشاهده نشده است. این لیزرها در بازه‌ای ایمن از طول موج (۶۰۰–۱۲۰۰ نانومتر) عمل می‌کنند که تنها بر فولیکول مو تأثیر دارند و به لایه‌های عمقی پوست نفوذ نمی‌کنند.

همچنین، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از لیزرهای زیبایی را به‌عنوان یک روش ایمن تأیید کرده، مشروط بر اینکه توسط افراد آموزش‌دیده انجام شود. اگرچه ممکن است عوارضی مثل قرمزی یا التهاب موقتی ایجاد شود، اما تاکنون هیچ مدرک علمی از ارتباط میان لیزر و سرطان وجود ندارد.

اگر قصد مراجعه به مراکز لیزر موهای زائد دارید، در مقاله مرکز لیزر شیراز میتوانید با موارد معتبر آشنا شوید.

سه راه تشخیص مرکز مجرب لیزر

در ادامه بررسی می‌کنیم چطور با چند نکته ساده، یک مرکز لیزر حرفه‌ای و ایمن را شناسایی کنید.

راه اول: دستگاه دارای مجوز FDA ، مهمترین ویژگی مراکز معتبر لیزر

یکی از مهم‌ترین نشانه‌های یک مرکز لیزر معتبر، استفاده از دستگاه‌هایی با مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است. این مجوز به معنای آن است که دستگاه لیزر از نظر علمی و ایمنی بررسی شده، آزمایش‌های کلینیکی را پشت سر گذاشته و برای استفاده روی پوست انسان ایمن شناخته شده است. برای اطمینان از اینکه دستگاه مورد استفاده مجوز FDA دارد، بهتر است از کلینیک بخواهید نام کامل دستگاه را اعلام کند. سپس می‌توانید این نام را در سایت رسمی FDA جست‌وجو کنید یا از خود کلینیک بخواهید مدرک تاییدیه را نشان دهد. 

برای مثال، Candela GentleMax – از جمله لیزر الکساندرایت و Nd:YAG – با مجوز FDA برای کاهش دائمی مو و درمان ضایعات پوستی سطحی در افراد با انواع رنگ پوست تایید شده‌اند. انجام این بررسی ساده به‌خوبی از بروز عوارضی مانند سوختگی یا تغییر رنگ پوست جلوگیری می‌کند. برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با دستگاه های لیزر میتوانید به مقاله بهترین دستگاه لیزر موهای زائد مراجعه کنید.

راه دوم: اپراتور آموزش‌دیده + نظارت پزشک متخصص = ایمنی بالا

داشتن دستگاه خوب کافی نیست؛ آنچه ایمنی واقعی را تضمین می‌کند، اپراتور آموزش‌دیده و نظارت پزشک متخصص پوست است. طبق توصیه آکادمی پوست آمریکا (AAD)، لیزر موهای زائد باید توسط تکنسینی انجام شود که دوره‌های تخصصی را گذرانده باشد و در بهترین حالت، زیر نظر پزشک دارای گواهی فعالیت کند.

حضور پزشک باعث می‌شود تنظیمات دستگاه مطابق با رنگ پوست، نوع مو، سابقه بیماری‌های پوستی یا داروهای مصرفی فرد انجام شود و خطراتی مانند سوختگی، لک یا التهاب به حداقل برسد. همچنین متخصصان در سایت RealSelf تأکید دارند که اپراتور باید تجربه کار با دستگاه‌های پیشرفته را داشته باشد تا اثربخشی و ایمنی لیزر تضمین شود.

راه سوم: توجه به سابقه بیماری‌های پوستی یا خال مشکوک

اگر روی پوستتان خال مشکوک، ویتیلیگو (پیسی) یا سابقه ملانوم دارید، بهتر است قبل از شروع لیزر حتماً با متخصص پوست مشورت کنید. پژوهشی در مجله Dermatology Times نشان داده که در افراد مستعد ویتیلیگو یا پوست حساس، حتی در شرایط ایده‌آل، لیزر یا IPL می‌تواند پدیده Koebner را فعال کند و باعث ایجاد ضایعات جدید شود؛ بنابراین انجام تست پچ پیش از شروع درمان ضروری است. 

در موارد خال مشکوک یا تاریخچه ملانوم، بررسی پزشکی کامل و در صورت نیاز انجام بیوپسی از الزامات است. این اقدامات کمک می‌کنند تا خطرات احتمالی مانند تحریک نواحی آسیب‌دیده یا تشدید شدن بی‌رنگی‌ها به حداقل برسد. به همین دلیل، انتخاب مراکزی دارای پزشک متخصص و انجام مشاوره پیش از لیزر، نه تنها ایمنی را بالا می‌برد، بلکه احتمال بروز عوارض پوستی نادر را کاهش می‌دهد.

جدول شرایط پوستی و مجاز بودن لیزر

بیماری پوستی	آیا لیزر مجاز است؟	توضیح کامل
ملانوم یا خال‌های مشکوک	❌ خیر	نیاز به بررسی پزشکی و احتمال بیوپسی پیش از لیزر
ویتلیگو (پیسی)	⚠️ با احتیاط	احتمال پدیده Koebner؛ تست پچ و تنظیم ملایم لیزر ضروری است
اگزما یا پسوریازیس فعال	⚠️ بعد از کنترل بیماری	بهبود قبل از لیزر توصیه می‌شود تا از تحریک پوست جلوگیری شود
فولیکولیت مزمن/باکتریایی	✅ بله	ممکن است بهبود یابد؛ به شرطی که باکتری کنترل شود
پوست‌های خیلی حساس یا دارو مصرفی	⚠️ با مشورت پزشک	داروهای حساس‌کننده باید بررسی شوند؛ تست پچ مفید است
بیماری‌های نادر مانند Fox–Fordyce	⚠️ مشاهده شود	ممکن است در نواحی غدد عرق ایجاد شود؛ در صورت بروز، درمان شود

در بیماری‌هایی مانند اگزما یا پسوریازیس فعال، متخصصان پوست در سایت  RealSelf توصیه می‌کنند تا پیش از لیزر، ابتدا درمان و کنترل کامل بیماری انجام شود. این اقدام باعث پیشگیری از تحریک پوست، افزایش حساسیت یا تشدید علائم می‌شود. همچنین بیماری‌هایی مثل فولیکولیت مزمن (مانند MRSA) یا بیماری پوستی ترکیبی (مثلاً فولیکولیت چرکی) می‌توانند حتی با لیزر بهبود یابند؛ زیرا با حذف فولیکول مو محیط رشد باکتریایی کاهش می‌یابد. اما در صورت مشاهده عوارض جدید مانند تاول، جوش یا لک، لازم است لیزر متوقف شود و به متخصص پوست مراجعه شود.

برای آشنایی با یکی از بهترین دستگاه های لیزر و مراکز دارای این دستگاه، به مقاله  لیزر کندلا در شیراز مراجعه کنید. 

عوارض احتمالی لیزر موهای زائد

لیزر موهای زائد در اکثر افراد بی‌خطر است، اما گاهی ممکن است عوارضی – هرچند نادر – مشاهده شود. شایع‌ترین این موارد شامل قرمزی، تورم، سوزش خفیف یا احساس گرما در محل لیزر است که معمولاً ظرف چند ساعت تا دو روز برطرف می‌شود. اما در موارد خاص، تغییر رنگ پوست به صورت تیره‌تر یا روشن‌تر ، تاول‌های سطحی، سوختگی درجه یک یا دو و التهاب فولیکول مو (فولیکولیت) نیز ممکن است دیده شود.

یک مطالعه منتشر شده در PubMed گزارش داد که در صورت نقص در سیستم خنک‌کننده دستگاه، لکه‌های ماه‌مانند تیره روی پوست ایجاد شده‌اند. همچنین بیماری نادری به نام Fox–Fordyce که با خارش و دانه‌های ریز در زیر بغل ظاهر می‌شود، در برخی موارد گزارش شده است. ولی اگر اپراتور آموزش‌دیده و کلینیک معتبر باشد، احتمال بروز این عوارض بسیار کم می‌شود و در صورت وقوع، قابل مدیریت است.

اگر هنگام لیزر موهای زائد از عینک محافظ مخصوص لیزر استفاده نشود، احتمال آسیب به قرنیه یا شبکیه وجود دارد. این آسیب می‌تواند شبیه «آفتاب‌سوختگی چشم» یا فتوکراتیت باشد؛ وضعیتی دردناک که با سوزش، اشک‌ریزش، تاری دید و حساسیت به نور شدید همراه است . حتی نور غیرمستقیم لیزر از طریق بازتاب یا جو محیط می‌تواند باعث التهاب حاد چشم شود. انجمن بین‌المللی چشم‌پزشکی تأکید کرده‌اند که استفاده الزامی از محافظ چشم مخصوص تکنسین و مراجعه‌کننده در همه مراحل لیزر ضروری است.

چه افرادی بهتر است از لیزر موهای زائد پرهیز کنند؟

اگرچه این روش برای بیشتر افراد ایمن است، اما برخی افراد باید با احتیاط بیشتری اقدام کنند یا کاملاً از انجام لیزر خودداری کنند:

• زنان باردار و شیرده: اگرچه شواهد مستقیمی مبنی بر ضرر لیزر در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد، بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند این روش حداقل تا یک سال بعد از زایمان به تعویق بیفتد.
• افراد دارای بیماری‌های پوستی فعال: مانند اگزما، پسوریازیس یا عفونت‌های پوستی در ناحیه مورد نظر؛ بهتر است تا بهبود کامل بیماری صبر کنند.
• افراد با سابقه سرطان پوست: اگرچه لیزر باعث ایجاد سرطان نمی‌شود، اما کسانی که سابقه ملانوم یا سرطان‌های پوستی دارند باید قبل از لیزر با متخصص مشورت کنند.
• افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند: داروهایی مانند ایزوترتینوئین (راکوتان) یا داروهای حساس به نور ممکن است پوست را نسبت به لیزر حساس‌تر کرده و خطر سوختگی را افزایش دهند.
• افراد دارای موهای بسیار روشن یا سفید: از آنجایی که لیزر روی رنگدانه مو اثر می‌گذارد، در مورد موهای خاکستری، سفید یا بلوند روشن اثربخشی بسیار کمی دارد.

نتیجه گیری

بر اساس تحقیقات معتبر و منابع بین‌المللی مثل NCBI، مجله AAD و FDA، لیزر موهای زائد سرطان‌زا نیست چون از انرژی نوری غیر یونیزه که تنها رنگدانه مو را هدف قرار می‌دهد استفاده می‌کند.  با بررسی ۲۵ ساله مطالعات علمی  بی‌ارتباط بودن لیزر موهای زائد با جهش DNA را و سرطان، ثابت شده است.

تاییدیه دستگاه‌ها توسط FDA، به معنای تعهد به ایمنی و استاندارد است. برای اطمینان از مجاز بودن دستگاه لیزر در کلینیک، کافی است نام دستگاه و شماره مجوز FDA را از مرکز یا تکنسین بخواهید، سپس آن را در سایت FDA جست‌و‌جو کنید. برندهایی مانند Candela از جمله دستگاه‌های مطرح و تایید شده در این زمینه هستند. با این کار ساده، می‌توانید خطر عوارض پوستی را به حداقل برسانید و با خیال آسوده لیزر انجام دهید.

در صورتی که سابقه بیماری پوستی دارید یا دچار بیماری‌هایی مثل ویتیلیگو، خال‌های مشکوک، یا اگزما هستید، قبل از لیزر حتماً با متخصص پوست مشورت و بررسی انجام دهید. تغییرات رنگ پوست یا ضایعات نادر می‌توانند پس از لیزر ظاهر شوند—اگر چنین علائمی دیدید، جلسه درمان را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید. با انتخاب کلینیک معتبر، بهره‌گیری از دستگاه استاندارد و انجام مشاوره های لازم، می‌توانید با خیالی آسوده از مزایای لیزر بهره‌مند شوید.

سوالات متداول: