اگر بعد از عمل زیبایی بینی، متوجه تغییر یا کاهش حس بویایی خود شده‌اید، نگران نباشید! علت اصلی این وضعیت، تورم و التهاب طبیعی ناشی از عمل جراحی است. نداشتن حس بویایی بعد از عمل بینی، معمولا موقتی بوده و پس از 4 تا 8 هفته با فروکش ورم بینی، بهبود می‌یابد. در ادامه 10 دکتر به بررسی دقیق علل این عارضه، روند بهبودی و زمان دقیق بازگشت حس بویایی پس از عمل بینی پرداخته است، با ما همراه باشید.

نداشتن حس بویایی بعد از عمل بینی: تورم و التهاب

عمل زیبایی بینی با هدف بهبود ظاهر و گاهی اوقات عملکرد تنفسی بینی، تغییراتی در ساختار استخوانی و غضروفی بینی ایجاد می‌کند که به طور طبیعی با تورم و التهاب در بافت‌های داخلی همراه است. یکی از عوارض جانبی که بسیاری از بیماران پس از رینوپلاستی تجربه می‌کنند، تغییر در حس بویایی است. 

یکی از دلایل اصلی کاهش موقت یا نداشتن حس بویایی بعد از عمل بینی، تورم داخل مجاری بینی و ترشحات موقت خون‌آلود است که مانع از رسیدن بو به سلول‌های بویایی می‌شود. به‌طور مشابه، در منابع معتبر اشاره شده است که هر عاملی که مسیر تنفس را مسدود کند (مانند سرماخوردگی یا تورم ناشی از جراحی بینی) می‌تواند عملکرد بویایی را مختل کند. 

این تغییر می‌تواند به صورت کاهش جزئی در قدرت بویایی یا از بین رفتن حس بویایی بعد از عمل بینی ظاهر شود. البته به گفته نشریه Better Health، کاهش بویایی معمولاً گذرا است و تنها در موارد نادر ممکن است موقتاً از دست برود. درک علت این موضوع و آگاهی از روند بهبودی می‌تواند به کاهش نگرانی شما کمک کند. خوشبختانه، در اکثر قریب به اتفاق موارد، این مشکل موقتی بوده و حس بویایی به طور کامل بازمی‌گردد.

اگر قصد انجام رینوپلاستی دارید، انتخاب جراح با تجربه و معتبر اهمیت بالایی دارد. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحه بهترین جراح بینی در شیراز مراجعه کنید.

چند وقت بعد از عمل بینی حس بویایی برمیگردد؟

بعد از گذشت چند هفته اول، بخش عمده‌ای از حس بویایی بازمی‌گردد و برای بسیاری از بیماران ۴ تا ۸ هفته پس از رینوپلاستی بهبودی چشمگیری رخ می‌دهد. سپس در ماه‌های بعد با کاهش تورم، حس بویایی به تدریج به حالت طبیعی بازمی‌گردد.

 به‌طور کلی، بسته به شدت ورم بعد از عمل، حس بویایی ممکن است به‌تدریج برگردد. دکتر استیفن بیکر، جراح پلاستیک مطرح، اشاره می‌کند که پس از فروکش ورم بینی، حس بویایی و چشایی بسیاری از بیماران در حدود ۳ تا ۶ هفته به حالت طبیعی برگشته است. 

البته فرایند کامل بهبود بینی ممکن است چند ماه طول بکشد و نتایج نهایی گاهی تا ۶ ماه تا یک سال بعد تثبیت شود. مطالعات علمی نشان می‌دهد بازگشت کامل حس بویایی پس از جراحی بینی ممکن است بین ۶ هفته تا چند ماه طول بکشد. این زمان‌بندی در بیماران مختلف متفاوت است و عواملی مانند شدت تورم یا پیچیدگی جراحی بر آن تأثیر می‌گذارد.

برای نمونه، یک پژوهش گزارش کرده است که در هفته اول پس از رینوپلاستی بیش از 90٪ بیماران دچار از دست دادن حس بویایی بودند اما تا شش ماه بعد همه بیماران حس بویایی قبل از عمل را بازیافتند. این یافته‌ها نشان می‌دهد با کاهش تورم بینی در چند ماه پس از عمل، حس بویایی بیماران معمولاً به حالت قبل برمی‌گردد.

همچنین برای اطلاعات بیشتر در مورد سایر عوارض احتمالی بعد از عمل بینی می‌توانید مقاله خونریزی بعد از عمل بینی را مطالعه کنید.

نداشتن حس بویایی و چشایی بعد از عمل بینی

بسیاری از بیماران پس از عمل بینی، علاوه بر تغییر در حس بویایی، متوجه تغییر در حس چشایی خود نیز می‌شوند. این موضوع به دلیل ارتباط تنگاتنگ بین حس بویایی و چشایی است. در واقع، بخش قابل توجهی از آنچه ما به عنوان “طعم” درک می‌کنیم، در واقع ناشی از حس بویایی است. گیرنده‌های چشایی زبان تنها قادر به تشخیص پنج طعم اصلی (شیرین، شور، ترش، تلخ و اومامی) هستند و تشخیص طعم‌های پیچیده‌تر به کمک حس بویایی انجام می‌شود.

بنابراین، هنگامی که حس بویایی به دلیل تورم پس از عمل بینی مختل می‌شود، ممکن است در تشخیص طعم‌های ظریف‌تر نیز دچار مشکل شوید و غذاها بی‌مزه به نظر برسند. این وضعیت نیز معمولاً موقتی است و با بازگشت حس بویایی، حس چشایی شما نیز به حالت طبیعی خود باز خواهد گشت.

تأثیر ورم نوک بینی بر حس بویایی پس از تیپ پلاستی

تیپ پلاستی یک جراحی زیبایی است که بر روی نوک بینی تمرکز دارد و معمولاً شامل تغییر در ساختارهای غضروفی و بافت‌های نرم این ناحیه می‌شود. از آنجا که گیرنده‌های بویایی در قسمت بالایی حفره بینی قرار دارند، تیپ پلاستی به‌طور مستقیم با این گیرنده‌ها در تماس نیست. بنابراین، در حالت کلی، این جراحی نباید منجر به از بین رفتن دائمی حس بویایی شود.

با این حال، برخی بیماران ممکن است پس از جراحی کاهش موقت در حس بویایی را تجربه کنند. این موضوع معمولاً به دلیل تورم بافت‌های داخلی بینی است که می‌تواند جریان هوا را به سمت گیرنده‌های بویایی محدود کند. مطالعات نشان داده‌اند که این کاهش حس بویایی اغلب موقتی است و با کاهش تورم، حس بویایی به حالت طبیعی بازمی‌گردد.

در مجموع، تیپ پلاستی به‌طور مستقیم باعث از بین رفتن حس بویایی نمی‌شود. با این حال، ممکن است برخی بیماران کاهش موقت در حس بویایی را تجربه کنند که معمولاً به دلیل تورم و التهاب پس از جراحی است و با گذشت زمان بهبود می‌یابد. برای اطمینان از بهترین نتایج و کاهش عوارض، انتخاب جراح مجرب و رعایت دقیق دستورات پس از جراحی اهمیت زیادی دارد.

برای اطلاعات بیشتر درباره علل و روش‌های کاهش ورم نوک بینی پس از تیپ پلاستی، می‌توانید به مقاله‌ی ورم بینی بعد از تیپ پلاستی مراجعه کنید.

نقل قول هایی از پزشکان متخصص و بیماران

در ادامه، نقل‌قول های معتبری از پزشکان و بیماران در مورد تجربه کاهش یا بازگشت حس بویایی پس از عمل زیبایی بینی (رینوپلاستی) ارائه می‌شود.

یک جراح بینی می‌گوید: «از دست دادن حس بویایی بعد از عمل بینی یک شکایت نسبتاً رایج در روزهای اولیه بعد از عمل است. من همیشه به بیمارانم اطمینان می‌دهم که این وضعیت معمولاً به دلیل تورم داخل بینی است و با فروکش کردن آن، حس بویایی به تدریج بازمی‌گردد. صبر و رعایت دقیق مراقبت‌های بعد از عمل کلید بهبودی سریع‌تر است.»

جراح دیگری بیان کرده: «هر جراحی بینی می‌تواند تأثیری بر حس بویایی پس از عمل داشته باشد. اغلب این موضوع به تورم مربوط می‌شود و باید در حدود یک ماه برطرف شود. از دست دادن دائمی حس بویایی بعد از عمل زیبایی بینی نادر است، مگر اینکه همراه با آن جراحی‌های دیگری مانند جراحی سینوس انجام شده باشد.»

تجربه بیمار پس از جراحی: «بینی‌ام از بدو تولد مشکل داشت و در یک حادثه نیز شکسته بود. تنفس و حتی بویایی برایم دشوار بود. پس از جراحی، توانستم بهتر نفس بکشم و حس بویایی‌ام بازگشت. روند جراحی برایم سخت بود، اما در عرض یک هفته توانستم به فعالیت‌های روزمره‌ام بازگردم.»

تجربه یک بیمار دیگر: «پس از برداشتن اسپلینت‌ها، حس چشایی‌ام بازگشت، اما بویایی‌ام حدود ۸۰٪ کاهش داشت. در طول یک سال، دیواره‌های بینی‌ام به‌تدریج فرو ریختند و همچنان با کاهش بویایی مواجه هستم.»

این نقل‌قول‌ها نشان می‌دهند که کاهش موقت حس بویایی پس از رینوپلاستی امری رایج است و معمولاً بین ۳ تا ۶ هفته بهبود می‌یابد. کاهش دائمی حس بویایی بسیار نادر است و با انتخاب جراح مجرب می‌توان از آن جلوگیری کرد. تجربه بیماران نشان می‌دهد که با رعایت دستورالعمل‌های پس از عمل و صبر، حس بویایی به حالت طبیعی بازمی‌گردد.

چه عواملی بر زمان بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی تاثیر می‌گذارند؟

چندین عامل می‌توانند بر سرعت بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی تاثیر بگذارند:

• گستردگی جراحی: هرچه تغییرات اعمال شده در ساختار بینی بیشتر باشد، احتمال تورم و التهاب طولانی‌تر و در نتیجه تاخیر در بازگشت حس بویایی بیشتر خواهد بود.
• واکنش فردی بدن به جراحی: واکنش التهابی بدن افراد مختلف به جراحی متفاوت است. برخی افراد ممکن است تورم کمتری را تجربه کنند و بهبودی سریع‌تری داشته باشند.
• سابقه مشکلات سینوسی یا آلرژی: افرادی که قبل از عمل بینی نیز مشکلات سینوسی یا آلرژی داشته‌اند، ممکن است دوره بهبودی طولانی‌تری را تجربه کنند.
• مراقبت‌های بعد از عمل: رعایت دقیق دستورات پزشک در مورد مراقبت‌های بعد از عمل، مانند شستشوی بینی و استفاده از داروهای تجویز شده، می‌تواند به کاهش تورم و تسریع بهبودی کمک کند.

توصیه‌هایی برای تسریع بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی

اگرچه روند بهبودی حس بویایی تا حد زیادی به عوامل فردی بستگی دارد، رعایت برخی نکات می‌تواند به تسریع این روند کمک کند:

• رعایت دقیق دستورات پزشک: مصرف منظم داروها، استفاده صحیح از اسپری‌های بینی تجویز شده و انجام شستشوی بینی طبق دستور پزشک بسیار مهم است.
• استراحت کافی: استراحت کافی به بدن اجازه می‌دهد تا انرژی خود را صرف ترمیم بافت‌ها کند.
• اجتناب از تحریک‌کننده‌ها: دوری از دود سیگار، مواد شیمیایی تند و عطرهای قوی که می‌توانند مخاط بینی را تحریک کرده و روند بهبودی را کند کنند، توصیه می‌شود.
• هیدراته ماندن: نوشیدن مقدار کافی آب به حفظ رطوبت مخاط بینی کمک می‌کند.
• حفظ آرامش: بهبودی زمان می‌برد، بنابراین صبور باشید و به بدن خود فرصت دهید تا ترمیم شود.

چه زمانی باید نگران بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی بود؟

در بیشتر موارد، تغییر حس بویایی پس از عمل بینی موقتی است و جای نگرانی ندارد. با این حال، در موارد نادر، اگر علائم زیر را تجربه کردید، بهتر است با جراح خود مشورت کنید:

• عدم بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی پس از گذشت چند هفته: اگر بعد از گذشت چند هفته هیچ بهبودی در حس بویایی خود احساس نکردید.
• بدتر شدن ناگهانی حس بویایی: اگر حس بویایی که در حال بهبود بود، ناگهان بدتر شد.
• بروز علائم دیگر: مانند درد شدید، تب، ترشحات بدبو از بینی یا مشکلات تنفسی.

به طور کلی، اغلب بیماران عمل زیبایی بینی پس از دوره نقاهت، حس بویایی خود را بازیابی می‌کنند. مطالعات بالینی نشان داده‌اند که در اکثریت موارد، جراحی رینوپلاستی تاثیر زیادی بر کاهش عملکرد بویایی پیشین ندارد. جالب اینکه در مواردی که جراحی مسیر تنفسی را نیز بهبود می‌دهد، بیماران پس از عمل، کاهش انسداد و بهبود تنفس و بویایی را تجربه می‌کنند. بر اساس یک بررسی، تنها حدود ۱٪ بیماران پس از رینوپلاستی کاهش دائمی بویایی را تجربه کرده‌اند.

نتیجه‌گیری

در این مقاله بررسی شد که پس از عمل زیبایی بینی ممکن است حس بویایی به طور موقت کاهش یابد. عمده دلیل این اختلال تورم و انسداد موقت مسیر بینی است. به‌طور کلی انتظار می‌رود حس بویایی به‌مرور و با ترمیم بافت داخلی بینی بازگردد. منابع علمی و تجارب بالینی نشان می‌دهند این کاهش در اغلب موارد گذرا بوده و معمولاً طی چند هفته تا چند ماه حس بویایی به حالت طبیعی بازمی‌گردد.

 حس بویایی و چشایی با یکدیگر مرتبط‌اند؛ بر اساس منابع معتبر بدون حس بویایی، چشایی ما تنها قادر به تشخیص چند طعم اصلی است. به همین دلیل بسیاری از بیماران پس از عمل بینی کاهش موقت در حس چشایی خود را نیز گزارش می‌کنند. با این حال، همان‌طور که پزشکان می‌گویند، این تغییرات معمولاً گذرا هستند و حس چشایی و بویایی پس از کاهش تورم به‌طور طبیعی بازیابی می‌شود. 

رعایت دستورالعمل‌های پس از عمل مانند اجتناب از دستکاری بینی و شستشوی منظم مجاری بینی می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند. برخی جراحان، در صورت لزوم، اسپری‌های ضدالتهاب و محلول شور بینی را برای کاهش تورم تجویز می‌کنند. چنانچه بیش از ۳ تا ۶ ماه پس از جراحی هنوز تغییر قابل‌توجهی در حس بویایی باقی مانده باشد، مراجعه مجدد به پزشک برای بررسی تخصصی ضروری است.

سوالات متداول: