خونابه بعد از لیپوماتیک

خونابه بعد از لیپوماتیک (سروما) یکی از عوارض شایع تا هفته چهارم پس از عمل است. علت سروما جمع شدن مایع در فضای خالی شده بین بافت‌ها است و عدم رسیدگی سریع به آن، خطر عفونت را افزایش می‌دهد. در ادامه، راه‌های جلوگیری از این عارضه را بررسی خواهیم کرد.

علت ایجاد خونابه بعد از لیپوماتیک

– آسیب به رگ‌های ریز خونی

در حین لیپوماتیک، لوله‌ مخصوص (کانولا) برای خارج کردن چربی وارد بافت می‌شوند. این فرایند می‌تواند رگ‌های ریز خونی و لنفاوی را پاره کند. در نتیجه مقداری خون و سرم به فضای خالی باقی‌مانده نشت می‌کند و به صورت خونابه جمع می‌شود. این واکنش تا چند روز طبیعی است، اما اگر حجم مایع زیاد شود نیاز به پیگیری حتمی دارد.

– ایجاد فضای مرده زیر پوست

لیپوماتیک با جدا کردن چربی‌های وسیع، یک فضای خالی یا اصطلاحا فضای مرده زیر پوست ایجاد می‌کند. این فضا مانند یک حفره است که بدن تمایل دارد آن را با مایع پر کند. از طرف دیگر، حرکات بدن باعث اصطکاک لایه‌های بافتی و تحریک ترشح بیشتر مایع می‌شود. این تجمع همان خونابه‌ سروما است.

خونابه بعد از لیپو تا چه مدت ادامه دارد؟

در هفته اول بعد از لیپوساکشن یا لیپوماتیک، بدن بیشترین حجم ترشحات را دارد؛ زیرا در این بازه نشت مایع از رگ‌ها و مجاری لنفاوی هنوز فعال است. در اغلب افراد، ترشحات به تدریج کاهش می‌یابند و تا هفته سوم یا چهارم پس از عمل به حداقل می‌رسند. با این حال، در مواردی که میزان چربی تخلیه شده زیاد باشد، احتمال مشاهده خونابه تا 8 هفته بعد از عمل لیپو نیز وجود دارد.

نکته 1) در اغلب روش‌های پیکرتراشی مانند لیپوساکشن و ابدومینوپلاستی، بروز سروما معمولا در سه هفته نخست پس از عمل شایع‌تر است و بیشترین احتمال عود در همین بازه مشاهده می‌شود. با این حال، در موارد غیرمعمول ممکن است سروما مقاوم حتی در ماه های بعد از جراحی نیز دیده شود اما احتمال آن کمتر است. برای اطلاعات بیشتر، به مقاله منتشر شده در ژورنال Aesthetic Surgery مراجعه نمایید.

نکته 2) در صورتی که در مورد نتایج و مشکلات جراحی لیپو نگران هستید، توصیه می‌کنیم نظرات در مورد لیپوماتیک را مطالعه نمایید. ما بدون جانبداری، نظرات واقعی افراد در مورد این درمان را گردآوری و منتشر کرده‌ایم.

درمان و جلوگیری از خونابه بعد از لیپوماتیک

1- استفاده از درن جراحی

قرار دادن لوله‌های تخلیه (درن) بعد از لیپوماتیک به خروج خونابه کمک می‌کند و مانع از تجمع مایع در فضای مرده زیر پوست می‌شود. معمولا پزشک درن‌ها را چند روز اول پس از عمل (زمانی که میزان ترشحات کاهش پیدا کرده باشد) خارج می‌کند.

2- پوشیدن گن طبی

گن‌های مخصوص بعد از لیپوماتیک با اعمال فشار یکنواخت روی پوست، باعث چسبیدن لایه‌های بافتی و کاهش فضای مرده می‌شوند. این کار احتمال تجمع خونابه را پایین می‌آورد و به شکل‌دهی بهتر بدن کمک می‌کند. البته گن باید استاندارد باشد و بیش از حد تنگ بسته نشود.

3- بخیه‌های تثبیتی

بعد از لیپوماتیک، زیر پوست فضایی خالی به‌وجود می‌آید که می‌تواند با خونابه پر شود. برای بستن این فضا، جراح بخیه‌هایی بین پوست و لایه‌های عمقی‌تر می‌زند تا دو سطح به هم نزدیک شوند و فضایی برای تجمع مایع باقی نماند.

4- کشیدن مایع با سرنگ

در صورتی که با وجود اقدامات پیشگیرانه همچنان خونابه (سروما) تجمع یابد، پزشک می‌تواند با آسپیراسیون استریل، یعنی کشیدن مایع با سرنگ و سوزن، آن را تخلیه کند. در موارد شدید یا مکرر، قرار دادن مجدد درن برای تخلیه مداوم خونابه ضروری است.

احتمال سروما و خونابه بعد از لیپو چقدر است؟

نتایج مطالعه درن‌ها بعد از لیپو که در ژورنال پزشکی PRS Global Open منتشر شده است، نشان می‌دهد که در صورت استفاده از درن بعد جراحی، احتمال سروما به 16 درصد کاهش پیدا می‌کند. در صورتی که از درن بعد از لیپوساکشن یا لیپوماتیک استفاده نگردد، درصد مشاهده خونابه و سروما به بیش از 50 درصد افزایش می‌یابد. بنابراین، می‌توان خونابه بعد عمل‌های پیکرتراشی را عارضه‌ای شایع اما قابل کنترل دانست.

نکته مهم: احتمال تجمع مایع و خونابه با توجه به حجم چربی ساکشن شده متفاوت است. اگر شاخص توده بدنی (BMI) بالا باشد و جراح بافت چربی بیشتری را استخراج کند، در نتیجه فضای مرده بین بافتی بیشتر خواهد بود. این فضای خالی نیز مستعد تجمع مایع سرمی و خونابه است.

درن‌ها؛ اصلی ترین راهکار جلوگیری از خونابه بعد لیپو

درن یک لوله باریک و استریل است که بعد از جراحی در زیر پوست یا در فضای جراحی‌شده قرار داده می‌شود. وظیفه‌ اصلی آن خارج کردن مایعات اضافی مثل خونابه، سرم و بقایای لنفی است تا این مایعات زیر پوست تجمع پیدا نکنند.

• درن باز: مایعات را به بیرون هدایت می‌کند، اما کمتر در جراحی‌های پلاستیک استفاده می‌شود چون خطر عفونت بالاتر دارد.
• درن بسته: رایج‌ترین نوع در لیپوساکشن و لیپوماتیک است که مایعات را در یک مخزن بسته جمع می‌کند.

نحوه قرارگیری درن:

در پایان عمل لیپو، جراح یک یا چند لوله‌ی باریک را در فضای مرده‌ای که بین پوست و بافت زیرین ایجاد شده قرار می‌دهد. این لوله‌ها از طریق یک برش کوچک به خارج بدن هدایت شده و به یک مخزن جمع‌کننده وصل می‌شوند. مکش خفیف این مخزن باعث تخلیه‌ مایعات می‌گردد.

مدت زمان استفاده از درن:

اغلب درن‌ها تا 10 روز نیز در بدن باقی می‌مانند و زمانی خارج می‌شوند که میزان ترشحات روزانه به حد قابل قبول (کمتر از 30 سی‌سی) کاهش پیدا کند.

عوارض بی توجهی به خونابه بعد از جراحی لیپوماتیک

• عفونت: تجمع مایع سرمی می‌تواند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد کند و منجر به عفونت شود.
• تشکیل کیست کاذب: خونابه تخلیه نشده ممکن است باعث تشکیل حفره مایع پایدار شود که به سختی درمان شده و به کیست کاذب تبدیل می‌شود.
• نکروز: افزایش فشار و اختلال خون‌رسانی ناشی از تجمع مایع، باعث مرگ بافت پوستی و اختلال در ترمیم زخم می‌شود.
• تاخیر در بهبود زخم: وجود خونابه مانع چسبندگی لایه‌های بافتی و بهبود سریع زخم می‌گردد و روند ترمیم را کند می‌کند.

در صورتی که عمل لیپوماتیک را انجام داده‌اید و در مورد عارضه‌های آن نگران هستید، پیشنهاد می‌کنیم راهنمای جامع عوارض عمل پیکرتراشی را مطالعه نمایید تا به تمامی سوالات و نگرانی‌های شما در مورد علائم بعد جراحی پاسخ داده شود.

نتیجه گیری

خونابه یا سروما پس از لیپوماتیک پدیده‌ای شایع اما قابل پیشگیری است که به دلیل ایجاد فضای خالی میان پوست و بافت زیرین رخ می‌دهد. میزان بروز آن به عواملی مانند حجم چربی تخلیه‌ شده، شاخص توده بدنی بیمار، تکنیک جراحی و مراقبت‌های پس از عمل وابسته است. درن‌های جراحی، بخیه‌های تثبیتی و گن‌های طبی از اصلی‌ترین روش‌های کاهش این عارضه محسوب می‌شوند. در صورت تجمع خونابه، تخلیه به‌ موقع توسط پزشک مانع بروز عفونت یا نکروز پوستی می‌گردد. ما در این مقاله، به تفصیل در مورد راهکارهای کنترل سروما صحبت کردیم. در پایان از شما می‌خواهیم سوالات و تجربیات خود را با ما در بخش نظرات (پایین همین صفحه) با ما به اشتراک بگذارید. در اولین فرصت پاسخگوی پرسش‌های شما هستیم.

نکته مهم: ما در این مقاله مطابق با نظر متخصصان لیپوماتیک در شیراز، در مورد راه‌های پیشگیرانه سروما صحبت کردیم. با این وجود در نظر داشته باشید که این مقاله جایگزین مشاوره پزشکی نیست و شرایط هر بیمار بعد از جراحی متفاوت است.

سوالات متداول: